Gaan we dan zeggen dat iedereen die ooit in behandeling is geweest, geen vliegtuig meer mag besturen?

De ramp met het vliegtuig van Germanwings beroert iedereen. Ons medeleven gaat uit naar de slachtoffers. De samenleving wil nu begrijpen wat er gebeurd is, wil die laatste minuten reconstrueren, om te kunnen verwerken. Dat daarvoor heel weinig gegevens zijn om conclusies uit te trekken, deert niet.

De gangbare theorieën over stigmatisering van psychische problemen stellen allen dat een gebrek aan kennis en feiten de vooroordelen versterken. Dat media deze vooroordelen kunnen voeden, is duidelijk. Elke dag lijken nieuwe feiten (die soms 's anderendaags al worden tegengesproken) aan het licht te komen over de co-piloot van de crash, die met ronkende titels voorgesteld worden. Verder in de artikels worden de titels soms wat verzacht, maar de toon is gezet. Wie raakt er nog wijs uit.

Gelukkig zijn hier en daar ook nuancerende artikels te lezen. We nemen hier het gesprek over dat de Standaard had met Prof. Demyttenaere van het UZ Leuven in de weekendkrant. We verwijzen ook graag naar de opinie van Yves Desmet in De Morgen.

De Standaard interviewde Prof. Demyttenaere van het UZ Leuven:

Een verscheurd ziektebriefje voor de dag van de vlucht. Dat vonden speurders in de flat van de 27-jarige copiloot Andreas Lubitz. Het lijkt er steeds meer op dat de jongeman psychologische problemen had en dat hij die voor zijn werkgever verborgen hield. Was het niet verstandig geweest als zijn behandelende arts de werkgever van Lubitz had verwittigd?

"Alles hangt ervan af hoe groot zijn psychologische problemen waren", zegt psychiater Koen Demyttenaere (UZ Leuven). "Alleen als er acuut gevaar voor de samenleving is, mag en moet een arts zijn beroepsgeheim overrulen. Maar wie een ziektebriefje heeft gekregen, vormt daarom nog geen gevaar. Als een arts inschat dat zijn patiënt zijn advies zal opvolgen en als hij een goed, vertrouwelijk contact met zijn patiënt heeft, zie ik geen reden om de werkgever te mobiliseren. Dan blijft het daarbij."

Maar een piloot is wel verantwoordelijk voor honderden mensenlevens.

"Mensen verwachten altijd dat een psychiater of arts alles weet en alles kan voorspellen. Maar gaan we er dan vanuit dat iedereen met psychologische problemen, zoals een depressie, gevaarlijk is? Gaan we dan zeggen dat iedereen die ooit in behandeling is geweest, geen vliegtuig, bus of trein meer mag besturen? Je kan nog een stap verder gaan: gaan we iedereen die psychofarmaca neemt, verbieden om nog met de wagen te rijden, omdat we denken dat er ongelukken kunnen gebeuren? Dan zou er geen fileprobleem meer zijn. Waar ligt de grens? We mogen niet in de val lopen om iedereen die ooit problemen heeft gehad, als gevaarlijk te bestempelen en te verbieden om zijn werk te doen." 

De werkgever op z"n minst op de hoogte brengen, kan toch geen kwaad?

"Een werkgever verwittigen als iemand psychologische problemen heeft? Dat lijkt me zeer verregaand. Nogmaals, tot waar ga je? Stel: iemands relatie loopt op de klippen, daardoor is hij wat de kluts kwijt, kan hij nog moeilijk slapen. Moet een arts dat aangeven? Of stel: een piloot verneemt dat zijn vrouw borstkanker met uitzaaiingen heeft. Mag die niet meer vliegen?"

"Een piloot die vroeger psychofarmaca nam, mocht in de Verenigde Staten helemaal niet vliegen. Als hij zijn situatie onder controle heeft, mag hij dat nu wel. In de VS pleegt één keer per jaar iemand suïcide met een vliegtuig, en dan gaat het om eenpersoonsvliegtuigen. Zoiets blijft zeer zeldzaam."

Maar door deze crash en door de verbanden die worden gelegd, gaan we ondertussen allemaal denken dat depressieve mensen gevaarlijk zijn. Is dat kwalijk?

"Dit is heel slecht voor die mensen, ja. Alle literatuur toont aan dat een psychiatrische patiënt niet gevaarlijk is en dat de kans dat hij slachtoffer wordt, vele malen groter is. De samenleving wil graag dat altijd iemand kan garanderen dat er niets fout loopt. Maar absolute veiligheid bestaat niet."

(Bron: De Standaard)