Ook burn-out bij tieners?

Vandaag rapporteren verschillende kranten dat burn-out nu ook tieners treft. Ook jongeren raken blijkbaar steeds meer uitgeblust. Stressarts Luc Swinnen ziet tot drie tieners per week die hulp zoeken omdat ze op een burn-out afstevenen. "Vroeger zag ik nooit jongeren. We stellen onverantwoord hoge eisen aan onze kinderen. Ze moeten naar ballet én voetbal én ze moeten de beste zijn van de klas', zegt hij vandaag in De Standaard en Het Nieuwsblad. Is dit nu nieuw(s)?

Klasse

Meer dan een jaar geleden wijdde dit tijdschrift een artikel aan burn-out bij tieners. "Elke dag acht uur op de schoolbanken zitten, daarna drie uur huiswerk maken en '“ als er nog wat tijd overblijft '“ studeren voor de examens. 'De werkdruk bij leerlingen wordt te groot', meent Lyle Muns, voorzitter van de Vlaamse Scholierenkoepel. 'Sommige leerlingen komen hun huis niet meer uit omdat ze te veel huiswerk hebben.' Ook de Vlaamse Jeugdraad en enkele CLB"s zien het aantal overwerkte jongeren stijgen.

'Sinds eind januari werden we geconfronteerd met niet minder dan achttien opeenvolgende crisissituaties waarbij leerlingen letterlijk crashen', zegt Patrick Lancksweerdt, directeur van het Vrij CLB Roeselare. 'In mijn 25-jarige carrière als klinisch jongerenpsycholoog heb ik dit nog nooit meegemaakt. Haast alle gevallen doen zich voor bij jongeren van elf tot zeventien jaar. Vaak gaat het over leerlingen die jarenlang op de toppen van hun tenen lopen, tot plots de veer breekt. Sommigen haken zichtbaar af, hebben geen interesse meer, tonen soms agressief gedrag en spijbelen vaak. Anderen zijn in zichzelf gekeerd, neerslachtig, teruggetrokken tot zelfs suïcidaal. Soms is er zelfs een opname in spoed of de psychiatrie nodig, al proberen we dat door gesprekken met de leerling, de ouders, de school en het netwerk van hulpverlening te vermijden. Momenteel zien wij in ons CLB veel jongeren die heel sterke signalen uitsturen dat ze "het" niet meer aankunnen.'

Stop met stressen

In augustus verscheen het boek Stop met Stressen. Annemieke Ruggenberg en Lotte Stegeman, twee Nederlandse journalisten, schreven met hun boek een handleiding voor jongeren met een (bijna) burn-out en hun omgeving. "Een derde van hen kampt dagelijks met stress door school of de studie. Soms wordt die zo hoog dat ze opbranden, en met een burn-out komen te zitten", besloten de auteurs uit een onderzoek dat ze uitvoerden bij 2000 Nederlandse jongeren. 

Uit datzelfde onderzoek blijkt dat 26 procent van de scholieren zegt wel eens symptomen van burn-out te hebben gehad. "Ze zijn uitgeput, hebben het gevoel niks meer te kunnen en zelfs de simpelste taken lijken te veel." 46 procent zei wel eens thuisgebleven te zijn van school met het gevoel oververmoeid of opgebrand te zijn.

Burn-out

Sociale media dragen volgens Van Velzen voor een belangrijk deel bij aan burn-out, een verschijnsel dat in de jaren '70 voor het eerst beschreven is. 'Als je een keer niet mee gaat stappen, zie je nog dezelfde avond online foto's voorbijkomen waaruit blijkt hoe stom het is dat je dat allemaal moet missen. Zo ontstaat voor jongeren het beeld dat ze altijd, overal en aan alles mee moeten doen.' Maar het is niet vol te houden. 'Je pleegt roofbouw op je lichaam als je te weinig rustmomenten inbouwt,' weet Van Velzen. 'Het lampje kan opeens uitgaan. Een burn-out uit zich in spierpijn, hartkloppingen, pijnklachten, concentratieproblemen. Je voelt je geestelijk en lichamelijk uitgeput.'

Om jongeren voor deze ellende te behoeden ziet Van Velzen nadrukkelijk een rol voor de ouders. 'Leer kinderen af en toe nee te zeggen en hoe ze moeten ontspannen. Ook in de sport. Want sport is geen ontspanning zolang je langs het veld heel de tijd wordt afgebrand. Het zou helpen als de maatschappij wat minder veeleisend was. Nu moet je heel de dag overal maar bovenuit stijgen om nog goed gevonden te worden. Het was 30 jaar geleden ook prima als je gemiddeld was.'

Signalen?

Zit jij ook tegen een burn-out aan? Herken jij meerdere van onderstaande klachten?

• Een constant stressgevoel.
• Wel zin hebben om dingen te doen, maar het niet meer te kunnen.
• Slaapproblemen.
• Genoeg slapen maar nooit uitgerust zijn.
• Geen zin meer hebben in school.
• Algehele somberheid.
• Angsten, paniekaanvallen of hyperventilatie.
• Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of buikpijn.
• Geheugenverlies.
• Bang om te falen.

Tips van jongeren en deskundigen

• Neem jezelf niet te serieus. Op je zeventiende op Twitter geforceerd Plato gaan citeren, dat hoeft niet.'
• 'žEen van de oorzaken van een burn-out is te hoge eisen stellen aan jezelf. (...) Wees relaxter: niemand is perfect, jij ook niet, en dat is prima.'
• 'žDoe goed; doe weinig.'
• 'žAls het slecht gaat, ga dan naar de huisarts.'
• 'žSporten en erover praten, dat werkte bij mij heel goed.'
• 'žMaak onomkeerbare keuzes. Uit psychologisch onderzoek blijkt dat je de meeste kans hebt om blij te zijn met wat je gekozen hebt als je niet meer terug kunt.'
• 'žDurf gewoon tegen je online vrienden te zeggen dat je er even bent. Dan hoef je ook niet steeds te denken: wat zullen ze ervan vinden dat ik nu niet reageer?'
• 'žGa altijd door met de dingen die je leuk vindt.' Want dat geeft afleiding.