Familie en naasten

Je goede vriend(in) die al een hele tijd niets van zich laat horen, je partner die nog maar weinig interesse lijkt te hebben voor hoe jouw dag was, het initiatief dat de laatste tijd steeds van jou moet komen en dat terwijl je zus, partner of vriend(in) vroeger zo graag met jou op stap ging, je kind die zijn of haar lach lijkt kwijt te zijn …

Ook als naaste van iemand met een depressie sta je voor een grote uitdaging: je ziet je partner, kind, vriend(in), zus of broer … worstelen, zelfs lijden, en dat is niet gemakkelijk. Soms duurt het ook even voordat jij begrijpt dat er iets mis is. Je naaste maakt een verandering door waarop je niet steeds een antwoord hebt.

Je kan je machteloos voelen. Je kan je schuldig voelen. Je kan boos of angstig zijn.

Jouw aanwezigheid is van onschatbare waarde

Onthoud dat jouw zorg en aandacht – hoe klein die ook mag lijken – van onschatbare waarde is voor je naaste. Jouw aanwezigheid en betrokkenheid betekenen veel, ook al kan hij of zij het even niet tonen.

Weet dat de signalen die je opmerkt bij je naaste eigen zijn aan de ziekte depressie, en dat het niets met jou persoonlijk te maken heeft. Het helpt je als je meer weet over wat depressie is en de signalen ervan.

Ontdek hier de signalen

Het duurt soms wel even voor iemand met depressie de stap zet naar hulp. Als naaste ben jij degene die de depressie al redelijk vroeg in het proces meemaakt: je biedt steun, zowel praktisch als een luisterend oor, je zoekt informatie op, je probeert initiatieven te nemen, je probeert hulp in te schakelen ... Dat is erg mooi. En ook zwaar. Want dit brengt heel wat kopzorgen, stress en emoties met zich mee.

Als naaste sta je niet alleen

Het helpt om te weten dat je als naaste niet alleen bent! Er zijn in Vlaanderen een aantal familieorganisaties waar je terecht kan voor info, een luisterend oor, lotgenotencontact. Dit wordt georganiseerd door andere naasten en familieleden die weten wat je doormaakt.

Bekijk zeker deze websites eens:

• Ups en Downs: Vereniging voor personen met een bipolaire stoornis 
  of depressie en hun omgeving.
• Similes: Similes is een pluralistische organisatie van en voor familieleden. Sinds 1972 ondersteunt de federatie samen met meer dan dertig lokale kringen familieleden van psychisch kwetsbare mensen. Contact tussen lotgenoten helpt. In een goede zorgrelatie is er open communicatie tussen wie psychisch kwetsbaar is, de hulpverlener(s) en de betrokken naasten: gezins- of familieleden, een goede vriend(in) … Meer dan dertig lokale Simileskringen staan in voor een laagdrempelig aanbod aan informatie voor iedereen en lotgenotencontact voor familieleden van psychisch kwetsbare mensen.
• Mantelzorgers: Mantelzorgers zijn mensen die voor een geliefde zorgen die kampt met ziekte, ouderdom of een handicap. Meestal doen ze dat gratis, soms hebben ze recht op een premie of andere financiële tegemoetkoming. Het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg heeft een online trefpunt gecreëerd voor en door mantelzorgers. Je vindt er alle informatie over het sociale statuut, de combinatie met werk, financiële regeling enzovoort.

En het helpt ook om goed voor jezelf te zorgen en ontspanning in te bouwen.
Hieronder lijsten we nog enkele tips op voor jou als naaste van iemand met een depressie.
 

Tips voor naasten

1. Luister vooral en oordeel niet

Laat iemand met een depressie praten en vraag naar zijn of haar gedachten. Het geeft echt niet als je depressief-zijn niet goed of helemaal niet begrijpt. Juist daarom is het belangrijk dat je vraagt naar hoe hij of zij zich voelt (en het niet voor hem of haar invult).

Iemand met een depressie schaamt zich vaak voor zijn of haar gedachten. Veroordeel die gedachten niet maar zeg dat die gedachten over zichzelf, anderen en de wereld er door de depressie komen. Mensen met een depressie denken vaak dat zij hun gedachten zijn, waardoor ze negatief over zichzelf denken en zo in een negatieve spiraal terechtkomen. 

2. Neem het serieus

Mensen met een depressie hebben meestal weinig zelfvertrouwen en vatten adviezen vaak op als een verwijt. Een persoon die lijdt onder depressie is niet dom en weet ook wel dat hij of zij bijvoorbeeld naar buiten zou moeten komen, maar hij of zij kan het simpelweg niet. Verwacht niet dat je goede raad of adviezen worden opgevolgd. Het is beter om ze niet te geven en te vragen hoe je kan helpen. 

3. Blijf uitnodigen

Iemand met een depressie heeft de neiging om zich meer en meer af te zonderen. Blijf hem of haar stimuleren of uitnodigen voor feestjes en andere activiteiten, ook al weet je dat hij of zij er geen zin in heeft. Verplicht niet. Verwacht geen grote respons of interacties. Laat het contact niet doodbloeden. Een sms'je met 'hoe gaat het?' één keer in de week doet ook al goed.

Als buitenstaander kan je het gevoel krijgen dat je alleen maar aan het 'geven' bent. Accepteer dit en weet dat, als de depressie voorbij is, dit zal veranderen.

4. Informeer je

Mensen met een depressie zijn zichzelf niet. Vaak kan je zichtbaar geen veranderingen opmerken, maar mensen met een depressie kunnen vaak niet buiten de zwarte bril kijken. Dus vraag dit ook niet. Het is lastig uit te leggen hoe depressie precies voelt. Daarom is het als naaste handig dat je informatie opzoekt.  

5. Vraag waarmee je kan helpen 

Je hoeft niet met een oplossing te komen of zelfs maar iets te zeggen. Echt niet. Er zijn, luisteren, is voldoende. In plaats van te zeggen 'Maar een hond is ook leuk' of 'Dan koop je toch nieuwe vissen?' volstaat: 'Wat erg dat je vissen dood zijn. Ik zou willen voor jou dat het niet zo was ...'

Iemand met een depressie heeft dikwijls moeite met de dagelijkse dingen, administratie, boodschappen doen, huishouden, etc. Hulp kan al in die kleine dingen zitten. Het lukt hem of haar niet meer of het interesseert hem of haar gewoon vaak niet. Verwijt hem of haar dat niet, maar bied hulp aan, met gepaste terughoudendheid.

6. Vraag naar zelfmoordgedachten

Gedachten aan zelfmoord komen vaak voor bij mensen met een depressie. Vraag er gerust naar en veroordeel deze gedachten niet. Reken maar dat hij of zij zich over die gedachten schuldig voelt. Laat blijken dat de persoon erg waardevol voor je is en leg uit dat deze gedachten bij de depressie horen en dat dit allemaal voorbij kan gaan. Het kan voor iemand al ontzettend helpen om er even over te praten. Meer tips om dit gesprek aan te gaan kan je vinden op zelfmoord1813.be.

7. Zorg voor jezelf

Hoe moeilijk je het ook vindt en hoe graag je die persoon wil helpen, blijf je eigen dingen doen. Jij mag gewoon wél genieten, of je nu een ouder, zus, broer, partner, vriend of vriendin bent. Dus doe dat terrasje maar, ga maar naar die film, hou een avond met vrienden of vriendinnen, ga dat weekendje weg. Het mag. Je bent het aan jezelf verplicht om ondertussen goed voor jezelf te blijven zorgen. Net dan kan je er ook goed voor iemand anders zijn.

8. Zoek professionele hulp

Een dipje gaat wel weer over. Maar als het over een depressie gaat, dan is het bijna onhaalbaar om er in je eentje uit te raken. Stimuleer dat hij of zij professionele hulp zoekt, en erover praat met de huisarts of met een andere hulpverlener. Er zijn therapieën en medicijnen die hem of haar kunnen ondersteunen. 

Het kan voor jezelf zeer vermoeiend en ingrijpend zijn om met iemand met een depressie om te gaan. Neem dus ook voldoende tijd voor jezelf en zoek, indien nodig, ook professionele hulp, zodat jij niet de taak van hulpverlener op je neemt. Zorg ervoor dat jij ook bij enkele mensen uit je omgeving je hart kan luchten.

Jij bent onmisbaar in het zorgtraject

Wanneer jouw familielid, vriend(in), partner … professionele hulp krijgt, weet dan dat jij als naaste een belangrijke partner bent in het zorgtraject.

Samen met de zorgverlener en je naaste met depressie vormen jullie een sterk team! Dit heet ook wel eens werken vanuit de triade: cliënt, zorgverlener en naaste die samenwerken om het zorgtraject ten goede te bevorderen.

Dat betekent ook dat jij als naaste recht hebt op: informatie, steun, een warm welkom en participatie. Je mag dus een gesprek met de zorgverleners van je naaste vragen om jouw kant van het verhaal te delen, je mag vragen hoe het begeleidingstraject van je naaste eruitziet, je mag betrokken worden bij de opmaak van bijvoorbeeld een crisisplan of weekendplan, enz.

Vele zorgorganisaties in Vlaanderen hebben de klik zelf al gemaakt om ook naasten actief te betrekken in het zorgtraject van hun cliënt of patiënt. Dat is een goede zaak! Nog niet alle organisaties zijn echter al zover, dus mogelijk word je niet spontaan betrokken. Maar weet dat je je stem mag laten horen en dat je zeker om een gesprek mag vragen. Meer informatie hierover vind je in de brochure van het Familieplatform. 

Nogmaals: jouw betrokkenheid en zorg is van onschatbare waarde voor je naaste. En voor diens herstel. Je betekent dus ontzettend veel. Hou moed, en zorg ook goed voor jezelf!
 

Op depressiehulp.be vind je nog meer info voor jou als partner, familielid of vriend

Ben je een ouder van een kind dat worstelt met depressie?

Ben jij een kind/jongere en heeft je mama of papa een depressie?

 

Bron: Ups & Downs Depressiegids ‘Leven voorbij depressie’